26 May „Штефица Цвек“ го скрои потесниот избор на актуелна феминистичка и квир книжевност
Штефица Цвек повторно вози, односно шие. Регионалната книжевна заедница преку спроведена анкета номинираше приближно 150 наслови од Македонија, Босна и Херцеговина, Србија, Црна Гора и Хрватска, од кои списокот најпрво се намали на точно сто и едно дело, според основните критериуми на разгледување во првиот круг на жирирањето на Штефица Цвек. По месец и половина вредно читање и дискутирање, подвлекување, хефтање, прекројување и плачење, шестчленото жири состави крпеница од точно 24 дела кои преминуваат во вториот круг, од кои подоцна ќе се изберат најдобрите седум!
„Тешко е во еден потег да се даде осврт на целокупната продукција“, вели една членка на жирито бришејќи ги солзите за кои е тешко да се каже дали се радосници или таговни, „бидејќи заедницата навистина даде сè од себе, а можеби можеше да даде и помалку, да ги покрие најразличните дела што спаѓаат во категоријата феминистичка (и) ангажирана книжевност, но и оние на листата кои не припаѓаат во таа категорија. Најдоброто од антипатријархалната книжевност го откривавме пробивајќи се низ десетиците наслови на романи, збирки раскази, поезија, драмска книжевност, книжевност за деца и млади…“
Впечатоците кои стигаат од првото жири се сè само не рамнодушни; на моменти помеѓу членките и членовите летале и пердуви и хартија, наводно се кршеле копја и моливи меѓу членките, но според зборовите на извесна госпоѓа од Босанска Крупа која сака да остане анонимна, тоа не е ни чудно по повеќе од полн месец изложеност на големи количини регионална книжевна продукција: „На истиот начин еднаш Тонка, на старата Аника, прочитала во месец дена сто и една домашна книга, ниту јадела ниту спиела, целосно ѝ се смрачило… Потоа веќе не сакала ни да се венчава, само постојано бладала за недоволната застапеност на заокружените малцински перспективи!“
Конечниот суд на Тонка нема да го пренесуваме, само ќе речеме дека, за среќа, сите Штефици од челустите на првиот круг се живи и помалку или повеќе здрави, и сè уште не го изгубиле животниот елан:
„Како примерок од целокупната книжевност во регионот, изборот Штефица докажува дека постои сериозен интерес за ангажирани теми и модуси на пишување, особено помеѓу младите автори и авторки, и тоа во сите книжевни родови и видови. На жирито во вториот круг го препуштивме изборот помеѓу делата кои нам најсилно ни оставија впечаток како дела кои активно ја промислуваат општествената условеност, заземаат став и отвораат перспектива кон светот каков што сакаме да го градиме, наспроти родовите, расните, класните и други дискриминаторски практики кои на многумина им го прават животот невозможен. Веруваме дека за секоја од овие книги вреди да се разговара.“
Општите впечатоци се дека „младата генерација на автор(к)и е сè повпечатлива на регионалната книжевна сцена, а како особено храбри и ангажирани дела се истакнуваат дебитантски текстови кои ветуваат идни солидни писател(к)и“. Според зборовите на една од построгите членки на жирито од првиот круг: „Освен тоа, книжевната продукција не е значајно богата со дела што експериментираат со жанровите и ги испитуваат границите на можното во фикцијата, што се надеваме дека во иднина ќе се промени. Најчестите фактори на исклучување при изборот беа нерамнотежата помеѓу претставените теми во книгата и снажноста на ликовите, отсуството на каква било ангажираност, неумесност во раскажувањето и во градењето на ликовите/субјектите, итн. Но, затоа, пак, сме задоволни што на сцената стапуваат авторки и автори со изразено политичка насоченост, со веќе уигран стил на пишување, со доследност во раскажувањето и со безрезервна иронија и критичност кон стварноста и секојдневието.“
Заклучувајќи ги впечатоците овде, ги објавуваме книгите што одлучивме да ги внесеме во потесниот избор Штефица Цвек, а тоа се:
Вечерен автобус – Стефан Алиевиќ (збирка раскази, Или-Или)
Реци ватра – Селма Асотиќ (збирка поезија, Raštan izdavaštvo / Buybook)
Водни тела – Ана Аврамовска (роман, Паблишер)
Ланина школа – Мирна Броѓанац, (илустрирана книга за деца, Naklada Ljevak)
Клара, Клариса – Маријана Чанак (роман, Buybook)
Слобода А – Ана Голејшка Џикова (збирка поезија, ПНВ Публикации)
Злице и вилице – Наташа Говедиќ (збирка поезија, Fraktura)
Мртви на додир – Ана Марија Грбиќ (роман, Geopoetika)
Хулим и потписујем – Радмила Лазиќ (збирка поезија, Vukotić media)
Огледало без мана – Агата Луциќ (книга за деца, Mala zvona)
Мировање – Дуња Матиќ (роман, VBZ)
Легло – Суцана Матиќ (збирка раскази, Fraktura)
Грација од чемпреса – Желимир Периш (збирка раскази, Oceanmore)
Стрипотерапија – Ана Петровиќ (колекција стрипови, Kreativni centar)
Ново Сада – Саша Ивановиќ (роман, Partizanska knjiga)
Љета с Маријом – Оља Савичевиќ Иванчевиќ (роман, Fraktura)
Осветнице – Светлана Слапшак (роман, Laguna)
А хтела сам – Маја Солар (збирка поезија, Enklava)
Има и такви денови – Моника Стојановска (збирка поезија, Полица)
Пси – Дора Шустиќ (роман, Gradska knjižnica Rijeka)
Офелија, баштованка – Николина Тодоровиќ (збирка поезија, Buybook / Zlovo Gorčina)
Тихи рад – Марија Василевиќ (збирка поезија, Treći trg)
Унутрашње море – Даница Вукичевиќ (роман, Nojzac)
До бољег јучер – Емина Жуна (роман, Buybook)
Се шепоти и за уште една издвоена листа на наслови, покрај официјалниот избор, која има за цел да ги истакне делата од основната конкуренција, но кои се исто така вредни за внимание во универзумот Цвек. Но, таа листа сè уште се чува во тајност до конечниот овогодишен избор…
Прогласувањето на финалната селекција Штефица Цвек ќе се одржи на 16 јуни во рамки на програмата на фестивалот „Крокодил“. Првата жири комисија беше во состав: Ана Фазекаш, Ања Томљеновиќ, Дара Шљукиќ, Мања Величковска и Милица Улемек.