28 May Лери Крамер, драматург и гласен активист за СИДА, почина на 84 години
Од
Лери Крамер, познатиот писател чија бујна, антагонистичка кампања за целосен одговор на кризата со СИДА помогна во промена на националната здравствена политика во 80-тите и 90-тите години, почина во средата наутро во Менхетен. Имаше 84 години.
Неговиот сопруг Дејвид Вебстер изјави дека причината е пневмонија. Г-дин Крамер се бореше со болести во поголем дел од неговиот возрасен живот. Меѓу другото, тој бил заразен со ХИВ, вирусот кој предизвикува СИДА, имал заболување на црниот дроб и бил подложен на успешна трансплантација на црниот дроб.
Автор, есеист и драматург – особено познат со неговата автобиографска претстава од 1985 година, „Нормалното срце“ – г-дин Крамер беше значаен во различни сфери. Во 1981 година тој беше основач на првата организација која нуди услуги на ХИВ позитивни луѓе, иако неговите колеги го исфрлија една година подоцна заради неговиот агресивен пристап. (Тој го врати комплиментот нарекувајќи ги „тажна организација на плачковци“.)
Подоцна беше основач на помилитантна група, Act Up (AIDS Coalition to Unleash Power), чии улични акции за забрзување на истражувањето на лекови за СИДА и крај на дискриминацијата врз геј мажите и лезбејките сериозно го нарушија работењето на владините канцеларии, Вол Стрит и римокатоличката хиерархија.
„Еден од најважните бељаџии во Америка“, го нарече Сузан Зонтаг.
Дури и некои од донесувачите на одлуки кои г-дин Крамер ги обвини за „убиство“ и „геноцид“, признаа дека неговите испади се дел од стратегијата за шокирање на земјата во справувањето со СИДА-та како вонредна состојба во здравството.
Во почетокот на 80-тите години, тој беше меѓу првите активисти кои предвидоа дека она што во прво време предизвика аларм како ретка форма на карцином кај геј мажите, ќе се прошири ширум светот, како и секоја друга сексуално пренослива болест и ќе убие милиони луѓе без оглед на сексуалната ориентација . Во тие околности, тој рече: „Ако напишете мирно писмо и не го испратите никому, ќе потоне како тула во реката Хадсон“.
Експертот за заразни болести, д-р Ентони С. Фаучи, долгогодишен директор на Националниот институт за алергија и заразни болести, беше оној кој ја доби пораката – откако г-дин Крамер напиша отворено писмо објавено во The San Francisco Examiner во 1988 година, нарекувајќи го убиец и „некомпетентен идиот“.
„Ако поминете преку реториката“, рече д-р Фаучи во интервју, „ќе приметите дека Лери Крамер има сериозна поента и дека има златно срце“.
Во последниве години, г-дин Крамер разви пријателство со д-р Фаучи, особено откако г-дин Крамер разви болест на црниот дроб и беше подложен на трансплантација во 2001 година; Д-р Фаучи помогна да се лекува во рамките на едно експериментално испитување на лекови.
Нивната врска стана посилна оваа година, кога д-р Фаучи стана јавно лице на работната група во Белата куќа за епидемијата на коронавирус, ставајќи го во позиција на критикување во некои кругови.
„Повторно сме пријатели“, рече г-дин Крамер во пораката до репортерот Џон Леланд од The New York Times за напис објавен на крајот на март. „Жал ми е за тоа како го третираат. Му испратив порака, но неговиот одговор беше само, „Ќе издржам“.
Господар на провокацијата
Г-дин Крамер уживаше во провокацијата – тој еднаш му го претстави градоначалникот Едвард И. Коч на својот миленик териер како човекот кој ги „убиваше пријателите на тато“ – а ова понекогаш ги засенуваше неговите достигнувања како автор и социјален активист. .
Неговиот успех како писател дојде со екранизацијата на Women in Love на Д.Х. Лоренс, за која ги доби филмските права плаќајќи 4200 УСД од свои пари. Тој го продуцираше филмот, кој беше хит во кината кога беше прикажан во 1969 година. Сценариото беше номинирано за Оскар, а Гленда Џексон освои Оскар за нејзиниот настап; а режисерот Кен Расел се етаблира како важен режисер.
Четири години подоцна, г-дин Крамер го напиша сценариото за несреќниот музички римејк на класичниот филм од 1937 година „Изгубен хоризонт“.
Г-н Крамер подоцна се сврте кон геј темите, па во првиот роман „Педери“ го стори тоа со одмазда. Обработувајќи теми како промискуитетен секс, употреба на дроги, предаторство и садомазохизам кај геј мажите, романот беше своевидна молња од денот на објавувањето во 1978 година.
Некои рецензенти едноставно не можеа да поверуваат. (Напротив, одговори г-дин Крамер, романот е повеќе документарен отколку фикција.) Други се жалеа дека романот ги клевети геј луѓето, дека нема литературни заслуги и дека епифанијата на нараторот – „мора да се има сила и храброст да се каже не “- не е баш генијална.
„Педери“ повлече линија помеѓу г-дин Крамер и значителен број геј мажи, кои го сметаа за старомоден моралист, па дури и хистеричар. На разни форуми во 90-тите години, тој се најде себеси повикан да ја брани својата гледна точка, што во суштина беше дека геј мажите и лезбејките имаат намалена шанса да живеат исполнети животи или да создаваат одлична уметност сè додека се дефинираат пред се во смисла на нивната сексуална ориентација.
Тој не проповедаше само за заштитен секс, туку и за доблести како љубов, посветеност и стабилност – аргументи кои ги предвидоа вредностите на движењето за истополовите бракови.
Тешко детство
Лоренс Дејвид Крамер е роден на 25 јуни 1935 година, во Бриџпорт, Конектикат, како втор син на Џорџ и Реа (Вишенгград) Крамер. Џорџ Крамер завршил додипломски правни студии на универзитетот Јеил, но не можел да заработи за пристоен живот за време на депресијата. Реа Крамер го издржувала семејството работејќи во продавница за чевли и предавајќи англиски на имигранти. Во 1941 година, Џорџ добил работа во владата во Вашингтон, а семејството се преселило.
Лери имал мизерно детство и го мразел својот татко. Неговиот постар брат Артур, бил спортист и бил на пат да стане истакнат адвокат. Лери ја читал жолтата штампа за Холивуд.
Ниту двајцата браќа не беа секогаш во најдобри односи. Во „Нормалното срце“, Артур Крамер е претставен со ликот на Бен Векс, човек со амбивалентни чувства за хомосексуалноста на неговиот брат. Но, тие развија меѓусебна грижа до смртта на Артур во 2008 година. Артур донираше 1 милион американски долари на Јејл во 2001 година за да ја основа Иницијативата Лари Крамер за лезбејски и геј студии, а неговата адвокатска фирма стана активна во про боно-работа за каузи како истополовите бракови.
Лери Крамер стапи во брак со својот партнер г-дин Вебстер, во 2013 година, на церемонија приредена во единицата за интензивна нега на медицинскиот центар Лангон, каде г-дин Крамер закрепнуваше од операцијата заради опструкција на дебелото црево.
Во 1953 година, г-дин Крамер, како неговите татко и брат пред него, се запиша на Јеил. Студирал англиска литература, каде еднаш се обидел да изврши самоубиство и имал ослободувачка афера со машки професор.
Откако дипломирал во 1957 година и служел во Армијата, работел во Њујорк, прво во агенцијата Вилијам Морис, а потоа и за Колумбија Пикчрс. Во 1961 година, Колумбија го испратила во Лондон, каде работел како извршен продуцент на “Dr. Strangelove” and “Lawrence of Arabia.” Се вратил во САД во 1972 година.
Почнал со работата околу СИДА летото 1981 година, откако прочитал една статија за смртоносни случаи на редок карцином кај младите геј мажи. Една средбата на околу 80 лица во неговиот стан во Њујорк следната недела довела до формирање на Gay Men’s Health Crisis.
Следните неколку години, г-дин Крамер се посветил на собирање средства, лобирање и конфронтација, а исто така и на неговото пишување. Неговиот есеј 1,112 and Counting се појави во изданието на The New York Native, на 14 март 1983 година.
‘Нормално срце’
Итноста на неговиот живот се најде во неговите претстави. „Нормалното срце“, која се прикажа во Јавниот театар во април 1985 година и траеше девет месеци, беше страствен извештај за раните години на СИДА и неговата кампања да натера некој да стори нешто за тоа.
„Нормалното срце“ се врати на сцената во 2011 година, со моќен ефект. „До крајот на претставата“, напиша Бен Брантли од Њјорк Тајмс во својата критика, „дури и луѓето кои мислат дека немаат трпеливост за полемички театар, ќе сфатат дека отпорот се топи во солзи“.
Таа продукција ја доби наградата Тони за најдобро заживување на претстава. Адаптацијата за HBO, напишана од г-дин Крамер, освои Еми во 2014 година за извонреден телевизиски филм.
Истата година, тестовите го потврдија она за што долго време се сомневаше г-дин Крамер: Тој го носеше вирусот што предизвикува СИДА.
„Нов страв сега ми се придружи на мојот дневен репертоар на емоции, а исто така и на ноќниот“, напиша тој во продолжението на подоцнежното издание на својата книга од 1989 година, „Извештаи од холокаустот: создавањето на активист за СИДА“. „Но, животот стана исклучително поскапоцен и иронично, јас сум посреќен“.
Тој го сврте вниманието кон уште една автобиографска претстава, со наслов „Мојата судбина“, која се отвори во 1992 година. Сеќавајќи се на развојот на тоа дело во есеј за „Тајмс“, тој го нарече „една од оние „ семејни “ претстави, за кои се сомневам дека повеќето драматурзи се чувствуваат присилени да ги испробаат пред да биде предоцна, да дознаат за што се работело во нивните животи “.
Додека претставата се формираше за време на пробите во Circle Repertory Company, таа била откритие дури и за него: „Таткото што го мразев стана некој тажен за мене; и мајката што ја обожавав стана малку помалку симпатична и не помалку тажна “.
Тој и г-дин Вебстер, архитект, започнаа да живеат заедно во 1994 година, а г-дин Крамер можеше да посвети голем дел од своето време на пишување, и покрај тоа што беше болен уште многу години. Верувајќи дека ќе умре наскоро, тој започна да ги уредува своите книжевни работи. Всушност, Associated Press во 2001 година објави дека тој починал.
Но, вистинскиот пресврт беше дека ХИВ инфекцијата не напредуваше; наместо тоа, тој имал терминално заболување на црниот дроб. Тој беше подложен на трансплантација на црниот дроб во Питсбург неколку дена пред Божиќ 2001 година.
Во исто време, тој работеше на мамут проект, историски роман наречен „Американскиот народ“, со кој тој подразбираше геј американски народ – за тоа дека многу од историски важните личности во земјата, вклучително и Џорџ Вашингтон и Абрахам Линколн имале хомосексуални врски.
Првиот том, долг скоро 800 страници, беше објавен во 2015 година. Том 2, речиси 80 страници подолг, беше објавен во 2020 година.
Рецензиите за „Американскиот народ, том 1: Барај го моето срце“ не беа љубезни. На пример, Двајт Гарнер од „Тајмс“ го нарече „безобразен роман што не гради речиси никаков наративен интензитет“.
„Не му беше посветено доволно внимание“, рече г-дин Крамер за „Тајмс“ во 2017 година. „Повеќето рецензенти ме критикуваа мене, а не книгата: Гласниот Лери Крамер, напиша гласна книга“.
„Американскиот народ, том 2: Бруталност на фактите“, чиј протагонист се засноваше на г-дин Крамер, ја раскажа својата приказна скоро до денес и имаше ликови јасно засновани на Роналд Реган, Хју Хефнер и други. Рецензиите не беа многу подобри.
„Тоа е хаос, глупост покриена со огледални плочки, но некако е убава и хумана“. „Не можам да кажам дека ми се допадна. Сепак, на одредено ниво, ме воодушеви “.
Во 2017, гледајќи наназад кон своите почетоци како активист, г-дин Крамер, изнемоштен, но сепак вознемирен, го објасни размислувањето зад неговиот пристап:
„Се обидував да ги направам луѓето обединети и лути. Бев познат како најлутиот човек на светот, главно затоа што открив дека гневот ве носи подалеку од тоа да бидете фини. И кога почнавме да се пробиваме во медиумите, јас бев повеќе гледан на телевизија од оние што беа фини “.