09 Nov Револуционерни чудовишта: самоубиството на идентитарната политика – Џули Реш (Julie Reshe, PhD)
Превод: Јулија Мицова
„Чудовиштата навистина постојат“ (Антонио Негри и Мајкл Хард)
Во својот дискурс за револуцијата, Негри и Хард го применуваат концептот на позитивно генеративно чудовиште. Чудовишноста се јавува како другост, спротивна на постоечкиот поредок. Изрод поинаков од мајка си. Чудовишноста повлекува нерамнотежа и застрашувачка прекумерност. Рамката на постоечката рационалност е премногу мала за да ја опфати прекумерноста на нејзините креативни сили. Токму ова застрашувачка прекумерност посочува на можна алтернатива.
Како пример за борбата против чудовиштата, Негри и Хард посочуваат на ловот на вештерки во Европа и Америка во 16 и 17 век. Со поимот „вештерки“ се именуваат оние кои застраниле од рамката на доминантните религиозни догми карактеристични за тој период. Како пример за модерните форми на чудовишноста тие ја земаат претставата за жена чие однесување не се поклопува со традиционално доделената улога. Такви се жените што го одбиваат повикот за афективен труд („соодветна насмевка, грижа во случај на навреденост, сплотување на општествените односи и во главно нега и грижа“), како резултат на што се претставуваат како еден вид на чудовишта.
Иако Негри и Хард ги истакнуваат позитивните карактеристики и генеративноста на чудовиштата, сепак ваквиот аргумент може да се побие со забелешката дека чудовиштата не се воопшто позитивни или генеративни од аспект на постоечката рамка на рационалност – напротив тие се исклучиво деструктивни и опасни (впрочем тоа е и значењето на зборот „чудовиште“). Кога ќе се стекнат со својства како што се генеративност и позитивност престануваат да бидат чудовишта.
Според тврдењето на Негри и Хард, „Револуцијата е монструозна“. Тие воведуваат терминолошка разлика меѓу еманципацијата и ослободувањето. Целта на револуцијата е ослободување, додека целта на идентитарната политика е еманципација. Еманципацијата, доколку насочена кон себеси, им противречи на вистинските револуционерни цели. Идентитарната политика претполага универзалност заедничка за сите членови на одредена угнетувана група: споделена природа односно суштина (на пример, феминизмот се заснова на препишаното заедништво на женскиот род).
Идентитарната политика ја предводи борбата за еманципација на одредена група обединета под споделен идентитет, но истовремено и го наметнува тој идентитет. Со таквото наметнување борбата за еманципација на одредена класа, раса, род, сексуален идентитет може да послужи како средство за отпор и еманципација, но на крајот ја оспорува социјалната метаморфоза неопходна за вистински револуционерни промени. Идентитарната политика е револуционерна единствено доколку, парадоксално, е посветена на уништување на идентитетот, фокусиран на само-уништување.
Целта на еманципацијата е слобода на идентитетот, слобода да бидеш „тоа што си“, додека ослободителното движење има револуционерна нишка и бара слобода на само-определување и само-трансформирање, слобода да одлучиш што сакаш да бидеш.
Со други зборови, идентитарната политика повлекува борба против општествената подреденост, со цел еманципирање на угнетениот идентитет, но не и борба насочена кон трансформација и само-елиминација на идентитетот. Во моментот кога идентитетот ќе се утврди и еманципира, истиот станува доминантен.
Револуционерната политика може да започне со еманципација на идентитетот, бидејќи револуционерните движења, според Негри и Хард, почнуваат со борба против угнетувањето на одреден идентитет, но не смеат да завршат таму.
Негри и Хард објаснуваат:
„Црнечкиот национализам во САД, на пример, инспириран од анти-колонијалната борба и целта да се постигне национално ослободување, ретко се конфигурира во територијален контекст туку се насочува кон сувереност на расниот идентитет, што од друга страна повлекува издвојување и само-определување, контрола над економијата на заедницата, одржувањето на редот и мирот во заедницата и така натаму. Одредени струи на феминистичката политика на сличен начин се карактеризираат со родов национализам, или пак геј и лезбиска политика со геј и лезбиски национализам, а секако постои и долга и комплексна историја на работничка политика која зазела форма на работнички национализам. Метафората за нацијата, во секој од наведените примери, се однесува на издвојувањето на заедницата од општеството како целина и претполага конструкција на независна нација. Ваквите форми на национализам, спротивно на мултикултурната борба за признавање на правата, претставуваат борбени формации во постојано бунтовништво против структурите на подреденост. Овие форми сепак на крајот ја зајакнуваат фиксираноста на идентитетот. Секој вид на национализам претставува дисциплинска формација која наметнува покорност кон правилата на идентитетот, одржувајќи ред во однесувањето на членовите на заедницата и нивното издвојување од другите“.
Задачата на идентитарната политика е да се воочи насилството и подреденоста, да се спротивстави на истите и да се бори за еманципација, но потоа не смее да му се наврати на еманципираниот идентитет и да заглави со истиот. За да биде револуционерна, идентитарната политика мора да продолжи да се движи напред. Задачата на ослободителното движење го спречува уништувањето на револуционерното движење и ја продолжува бунтовничката функција на идентитетот, спроведувајќи ја идентитарната политика до револуционерниот проект: нејзина само-аболиција.
Негри и Хард воведуваат условна разлика меѓу еманципаторскиот феминизам и револуционерниот феминизам. Првиот цели кон консолидирање и зајакнување на идентитетот на жената, додека вториот има за цел поништување на жената како идентитет.
Дона Харавеј го опишува таквиот револуционерен проект како „Утописки сон за [. . .] чудовиштен свет во кој родот не постои“. Револуционерниот проект ја надминува потполно реформистичката перспектива на еманципацијата: наместо целта да се зачувува сексуалната разлика, додека притоа истата ќе биде лишена од хиерархија (овде се јавува стапица затоа што идентификацијата заснована на сексуална разлика самата по себе повлекува хиерархија), револуционерниот проект бара поништување на идентификација врз основа на сексуалните разлики. Тоа не значи бришење на сите разлики, чудовишноста има потенцијал за создавање на нови разлики, но не такви кои што би се дефинирале како родови.
Негри и Хард флертуваат со идентитарната политика, додека притоа ја истакнуваат и критикуваат потребата од истата. Применуваат суптилна тактика и објаснуваат дека со секое нивно тврдење дека револуционерната фаза мора да биде проследена со борба за идентитарна политика, истото да се стори само затоа што така е погодно, додека во реалноста задачата за еманципација и за ослободување мора да се одвива истовремено, бидејќи во спротивно револуционерниот проект може да биде одложен бесконечно.
Со оглед на апсурдноста на ваквата тактика (идентитарната политика е неопходна, но само за да се само-поништи), треба да се размисли дали таквата тактика претстава резултат на идентитарната политика на дело: идентитарната политика со која не само што бесконечно се одложува револуционерниот проект туку во суштина и му се противи на истиот. Негри и Хард ја идеализираат (принудени се?) идентитарната политика, имплицирајќи дека истата може да изврши доброволно самоубиство.
Доминантната позиција може да се воочи преку забраната за критикување. Дали нешто сепак не е во ред со феминизмот, бидејќи денес тој не смее директно да се критикува? Доколку не примените таква тактика, автоматски станувате соучесник на патријархатот, при што ќе ги трпите последиците од тоа, како што на пример е социјалниот прогон.
За Негри и Хард најочигледната револуционерна форма на идентитарна политика е квир политиката, бидејќи ја поврзува идентитарната политика со критикувањето на идентитетот. Квир не претставува идентитет, туку напротив процес на дисидентификација, односно, дестабилизација на идентитетот незаинтересиран за сопствената консолидација или стабилизација. Се поставува прашањето дали квир политиката треба да се смета за форма на идентитарна политика или можеби претставува независен револуционерен феномен кој ѝ се спротивставува?
Меѓутоа, неопходно е да истакнеме дека поимот „квир“ се почесто се користи во јавниот дискурс не само како критика на идентитетот, туку како еден од идентитарни категории технички опфатени во ЛГБТ заедницата, со што поимот „квир“ се лишува од чудовиштниот револуционерен потенцијал и се сведува на еманципација.
Идентитетите можат да бидат еманципирани, но само квир чудовиштата можат да се ослободат себеси. Спротивната страна на борбата за афирмација на идентитетот е траумата од опресија (може да се тврди дека истата го оформува ваквиот идентитет). Идентитарната политика дејствува „во име“ на траумата и носи ризикот од целосна редукција на процесот на само-определување. Основната форма на такво дејствување е потполно реактивна, мотивирана од оправдана желба за одмазда врз генерализираниот извор на траума.
Чудовиштата дејствуваат поинаку, не се сведуваат само на постоечката траума и не дејствуваат во нејзино име. Да се биде чудовиште значи да се продолжи со бескрајната потрага по ново трауматично искуство (новото неизбежно е и трауматично).
„Револуционерниот процес на аболиција на идентитетот, да не заборавиме, е монструозен, насилен и трауматичен. Не обидувајте да се спасите – всушност, вашето јас мора да се жртвува! Тоа не значи дека ослободувањето ве фрла во индиферентно море без никакви објекти за идентификација, туку дека постоечките идентитети повеќе не служат како котви. Многумина ќе се повлечат од работ за да останат тоа што се наместо да нурнат во непознатите води на свет без раси, род или други идентитарни формации. Аболицијата исто така изискува уништување на сите институции на корумпираноста на општото […], како што се семејството, корпорациите или нацијата. Ова често повлекува насилна битка со владејачките сили но и, бидејќи институциите делумно нè дефинираат, операција поболна од самото крвопролевање. Револуцијата не е за оние со слабо срце. Револуцијата е за чудовиштата. Потребно е да го изгубиш тоа што си за да откриеш што можеш да станеш“. (Негри и Хард)
Negri, Antonio. Empire and Beyond. Cambridge: Polity Press, 2008.
Michael Hardt and Antonio Negri, Commonwealth, Belknap Press of Harvard University Press, 2009.
Donna Haraway, “A Cyborg Manifesto,” in Simians, Cyborgs, and Women, New York: Routledge, 1991.
Braidotti, Rosi. Nomadic Subjects: Embodiment and Sexual Difference in. Contemporary Feminist Theory. New York: Columbia UP, 2011.