07 Mar Почина Carolee Schneemann, протеанската уметница која помогна да се дефинира современата авангарда
Carolee Schneemann, чии смели дела во низа различни медиуми отворено се осврнуваат на општествените табуа околу полот и родот, политиката на застапеност и самата природа на самоизразувањето, почина на 79-годишна возраст. Нејзината смрт беше потврдена од галеријата P.P.O.W., нејзиното претставништво во Њујорк заедно со Galerie Lelong.
Во текот на разновидната 60-годишна кариера на Schneemann, нејзината уметност ги формираше темелите на радикалните традиции како што се уметноста на перформансот и уметноста на телото, додека таа инсистираше да се идентификува себеси со традиционална етикета. “Јас сум сликар”, изјави таа во 1993 година. “Се’ уште сум сликар и ќе умрам како сликар. Сè што имам постигнато има врска со проширувањето на визуелните принципи од платното. ”
Творештвото на Schneemann е толку разновидно што е невозможно да се сумира со именување на едно дефинирачко дело, но меѓу нејзините најпознати (и озлогласени) дела е Meat Joy, филм од 1964 година со перформанс во кој се прикажани осум оскудно облечени танчери кои се грчат заедно, со животински делови кои се приклучуваат на турканицата. Тоа е бахнанален приказ – необичен и експлодира со задоволство – крајно неизбришливо уметничко дело.
“Meat Joy има одлика на еротски обред: прекумерен, снисходлив; прослава на месото како материјал: сурова риба, кокошки, колбаси, влажна боја, проѕирна пластика, јаже, четки, хартиени отпадоци “, напиша Schneemann. “Неговиот погон е кон екстатичното, менувајќи и претворајќи меѓу нежноста, дивината, прецизноста, напуштањето – квалитети кои во секој момент може да бидат сензуални, комични, весели, одвратни”.
Опишувајќи ја својата работата во една друга прилика, во смисла што може добро да послужи како манифест за целата нејзина кариера, таа рече: “Културата беше изгладнета во смисла на сетилноста, бидејќи сензуалноста отсекогаш била поистоветувана со порнографија. Стариот патријархален морал на правилно однесување и несоодветно однесување немаше праг за задоволствата од физички контакт, кои експлицитно не се однесуваа на сексот, туку се поврзани со нешто постаро – обожавање на природата, обожавање на телото, задоволство на сетилата.”
Но, тука е и нејзиниот перформанс Interior Scroll (1975), изведба во која таа, делумно, извлекува долга, тенка лента од својата вагина читајќи реплика кон еден машки уметник кој ја критикувал нејзината работа. “Вагината отсекогаш била потисната, омразена, религиозно негирана, третирана како да не е извор на екстремно задоволство и сензација и моќ”, изјави таа за The Cut во 2016 година. “Отсекогаш сум била многу заинтересирана за виталноста на вагината и тоа културно негирање “.
Тука е и Up to and Including Her Limits (1973-76), каде таа се врза, гола, со хируршки појас висејќи од таван. Растегнувајќи се себеси кон околните ѕидови и подот обидувајќи се да ги обележи со креда, таа го редизајнира експлозивното, мачоистичко маркирање на Апстракт-експресионизмот во активност која е физички и психолошки ограничена, создавајќи уметност преку борбата со ограничувањата.
Schneemann е родена во 1939 година во Фокс Чајс, Пенсилванија, североисточно од Филаделфија. Нејзиниот татко бил лекар, а нејзината мајка била хомосексуалец. “Се сеќавам дека ги разгледував сите негови книги за анатомија”, изјави таа за нејзиниот татко, во интервјуто од 2017 година, за уметникот Пипилоти Рист. “Тој беше среќен што ќе одам околу себе и ќе ги гледам работите што не требаше да ги видам”.
Шнајман е роден во 1939 година во Фокс Чајс, Пенсилванија, североисточно од Филаделфија. Нејзиниот татко бил лекар, а нејзината мајка била домаќинка. “Се сеќавам дека ги разгледував сите негови книги за анатомија”, изјави таа за нејзиниот татко, во интервјуто од 2017 година, за уметникот Pipilotti Rist. “Тој беше среќен што разгледував работи што не требаше да ги видам”.
Нејзините родители не одобриле таа да се бави со уметност. “Бев пресреќна што добив стипендија од Bard”, изјави таа за Rist. “Тоа беше чудо”. Сепак факултетот не бил решение за се’. “Тоа беше пред почетокот на женското самоопределување”, рече таа. “Моите наставници секогаш велеа:” Многу си талентирана, но не се насочувај кон уметноста. Ти си само девојка.”
Таа била суспендирана од Bard заради нејзините голи автопортрети, но сепак дипломирала. Меѓутоа, принудното отсуство се покажало како среќно. На Универзитетот Колумбија таа го запознала нејзиниот иден 12-годишен партнер, авангардниот композитор James Tenney, кој фигурира во еден проект, наречем Fuses (1967), апстрактен филм, снимен во текот на неколку години во кој двојката има секс.
После факултетот , таа отишла на Универзитетот Illinois Urbana-Champaign, заедно со Tenney, каде се стекнала со магистратура по уметност, а потоа се упатиле кон Њујорк, која полека се претворал во плодна почва за интердисциплинарна уметност, со се’ почестите експериментални проекти. Брзо потоа, таа имала активна улога во тесно поврзаната заедница и помогнала во формирањето на танцовиот театар Judson. (Овој круцијален колектив беше предмет на една изложба која штотуку се затвори во Музејот на современа уметност во Њујорк.)
“На некој начин сите бевме заслепени со самодоверба дека ќе створиме нешто прекрасно”, изјави таа за Smithsonian’s Archives of American Art за Judson. “Овие концерти беа извонредни, без пари”.
Како и со многу жени уметници од нејзината генерација, признанието од страна на големите институции задоцни и за Schneemann, иако таа беше пофалена од критичарите и обожувана од колегите и помладите уметници. Но, таквите признанија конечно дојдоа.
Во 2015 година, Museum der Moderne Салцбург во Австрија презентираше ретроспектива, “Кинетичко сликарство”, која во 2017 година отпатува во MoMA PS1 во Њујорк, истата година кога таа ја доби наградата Златен лав за животно дело од Венециското биенале .
Влијанието на Schneemann е длабоко. Уметниците инспирирани од нејзината работа, како што истакна Hilarie Sheets пред неколку години, се Matthew Barney, Marilyn Minter, Ragnar Kjartansson, и Lena Dunham, а може да се додадат и Narcissister, Ana Mendieta, Rist и било кој, кој во текот на минатиот полувек, ги земал телото и идентитетот како сложени, моќни, мултивалентни нешта – и како бескрајни движечки сили за истражување, наместо како локуси за срам.
До степен кој го достигнале многу малку други уметници, Schneemann имаше апсолутна алергија на тоа да се потпира на нејзините китенки и одбиваше било кој лесно дефиниран стил со текот на годините, додека снимаше видеа, конструираше инсталации и продолжи да слика на различни начини, често комбинирајќи ги тие различни форми во единечни продукции.
“Се разбира, најголемото дело е она што ќе го создадам утре”, рече таа.
Запрашан од Rist за најдобриот совет што некогаш го добила или дала, Schneemann се одлучи да одговори со она второто и рече: “Претпоставувам дека мојот најдобар совет е ова: Бидете тврдоглави и истрајувајте и верувајте во она што го сакате. Треба да му верувате на она што го сакате. ”